Lean denken, beter onderwijs

Gepubliceerd op
March 9, 2019
Auteur
René Aernoudts
René Aernoudts
René Aernoudts is directeur/eigenaar van het LMI
Deel dit artikel:

Net als geneeskunde is lesgeven een roeping. Het vormen van de geesten van leerlingen is een enorme verantwoordelijkheid die leraren met passie en toewijding op zich nemen, maar het kan ook een enorme last zijn - zowel emotioneel als fysiek. Een schoolbestuur hier in Nederland, Zaan Primair, is onlangs begonnen met het aanpakken van de overbelasting van het personeel op 10 van haar 25 scholen, en ik vind het werk dat zij doen inspirerend.

Lean Thinking om het onderwijs te verbeteren

Zaan Primair is niet nieuw met Lean thinking. Ze passen het al enige tijd toe in hun klaslokalen in een poging het onderwijs te verbeteren door leerlingen aan te moedigen zelf doelen te stellen, te visualiseren en bij te houden. Het werkte vrij goed, maar tot voor kort dachten ze niet dat Lean op een andere manier kon worden toegepast.

Dat veranderde allemaal toen ze een leerevenement op Nyenrode Business Universiteit bijwoonden, waar een van onze klanten uitlegde hoe zij met ons werkten aan hun Lean transformatie. Ze vonden het een interessante aanpak en vroegen me om langs te komen bij hun CEO om uit teleggen bij wat voor soort problemen Lean gebruikt zou kunnen worden (het antwoord is elk probleem, als u zich dat afvraagt).

Op de dag van onze ontmoeting, toen hij hoorde dat Lean gebruikt kon worden in de context van de Zaan Primair scholen, keek de CEO bijna alsof hij door de bliksem was getroffen. Hij zag onmiddellijk een mogelijkheid om Lean te gebruiken om de druk op de leerkrachten van het schoolbestuur te verlichten.

Het jaar daarvoor was een Taskforce in het leven geroepen om dit probleem aan te pakken. De deelnemers hadden één dag per week vrijgemaakt (een teken hoe groot de zorgen zijn voor het schoolbestuur) om samen te werken aan een oplossing voorde overbelasting, maar ze hadden moeite gehad om hun inspanningen te focussen en een weg vooruit te vinden.

A3 denken op zoek naar oorzaken voor overbelasting

Wij als Lean Management Instituut werden gevraagd om in te springen om het team te helpen de impasse waarin zij zich bevonden te doorbreken. Onze Lean coaches brachten A3 denken naar Zaan Primair, een probleemoplossingsmethode die hen zou helpen helder te krijgen waar de overbelasting vandaan kwam.

Uit een eerste analyse bleek dat er gedurende het jaar drie pieken in het werk waren, vertegenwoordigd door activiteiten zoals de ouderavonden. Incidenten (van een vechtpartij tussen leerlingen tot een discussie tussen een leerkracht en een ouder) bleken ook elke dag een groot deel van de tijd van de leerkrachten in beslag te nemen (vermeldenswaard is dat deze activiteiten vaak werk zijn dat de leraren mee naar huis nemen en dat potentieel veel emotionele onrust kan veroorzaken).

Lean onderwijs

We hebben eerst de pieken in het werk aangepakt door het team van Zaan Primair te laten zien dat zij hun werk voor een groot deel anders konden plannen en konden voorkomen dat het zich concentreerde op drie specifieke momenten in het schooljaar. Wij hebben hen dus geholpen het werk af te vlakken: de ouderavondenvonden niet langer drie keer per jaar plaats, maar elke week (meestal één of twee per week). Ze werden overdag gepland en niet meer 's avonds, waarbij de ouders afscheid namen voordat de leerlingen de school binnengingen - wat 50 meer lesminuten per week per klas opleverde en meer pauzes overdag voor de leraren.

Vervolgens zijn we gaan kijken naar incidenten, die een groot probleem vormen (met name die tussen ouders en leerkrachten) en dus een grote kans voor de volgende A3. We doken eerst diep in 10 scholen en volgden drie weken lang het aantal en het soort incidenten (we categoriseerden ze in verbaal, non-verbaal, fysiek, en digitaal). Al snel kwamen er een paar patronen naar voren. Ten eerste leerden we dat één of twee kinderen in elke klas verantwoordelijk zijn voor de meeste incidenten: dit vertelt de leerkrachten waar ze hun inspanningen op moeten richten. Belangrijker nog, op de scholen waar we incidenten volgden, werd het voor leerkrachten gemakkelijker om openlijk over problemen te praten. Dit is een zeer positieve stap voorwaarts voor deze organisatie, omdat het kunnen bespreken van problemen de eerste stap is naar het oplossen ervan.

Het ontwikkelen van inzicht in de huidige staat door te vertrouwen op concrete gegevens over het werk haalt de emotie uit de vergelijking en stelt leraren in staat zich te concentreren op het toepassen van hun vaardigheden en passie om echte problemen op te lossen en daardoor beter onderwijs te bieden aan hun leerlingen.

Meer Lean nieuws

Bekijk alle blogs

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Bedankt voor je inschrijving
Er ging iets fout, probeer het opnieuw.