Privacy is belangrijk voor ons, dus u heeft de mogelijkheid om bepaalde soorten opslag uit te schakelen die mogelijk niet noodzakelijk zijn voor de basiswerking van de website. Het blokkeren van categorieën kan uw ervaring op de website beïnvloeden. Meer informatie.
Je kent het gevoel. Je werkt harder dan ooit, de technologie wordt steeds geavanceerder, maar de marges blijven krap. En ondertussen? Verspillen we wereldwijd tot 35% van wat we produceren. Dat is een verlies van $1 biljoen per jaar. En als we zo doorgaan, waarschuwt de VN, hebben we nog maar 20 oogsten voor de bodem uitgeput is.
Het probleem zit niet in je machines. Die zijn allang goed genoeg. Het zit in hoe we werken: gebrek aan standaarden, geen managementsystemen, en te veel vertrouwen op gevoel en kapitaal – terwijl we te weinig investeren in het ontwikkelen van onze mensen.
Als agrarisch ondernemer in Nederland weet je dat deze uitdagingen universeel zijn, óók hier. Of je nu groenten teelt, melkvee houdt, of akkerbouw doet: de cijfers liegen er niet om.
Kijk eens met een frisse blik naar je eigen bedrijf. Via vier invalshoeken – processen, mensen, machines en technologie – zie je waarschijnlijk bekende knelpunten:
Processen: Weinig standaardisatie, ongecontroleerd verlies tijdens teelt of verwerking, versnipt land dat schaalvoordeel in de weg staat, afhankelijkheid van tussenpersonen die de marge opvreten.
Mensen: Vergrijzing, moeite met het vinden en behouden van goed personeel, beperkte technische scholing, weerstand tegen verandering. En tegelijkertijd: zwaar en vermoeiend werk.
Machines: Hightech apparatuur die perfect is voor grote bedrijven, maar onbetaalbaar of onpraktisch voor kleinere percelen. Elektronische onderdelen waarvoor je gespecialiseerde monteurs nodig hebt. Onderhoud dat pas gebeurt als het te laat is.
Technologie: Ongelijke digitalisering, slechte internetverbinding op het land, data die je verzamelt maar niet omzet in bruikbare inzichten.
Achter al deze uitdagingen zit een dieper probleem: te veel cruciale werkzaamheden gebeuren zonder standaard, zonder zicht op wat er misgaat, zonder dat je direct kunt ingrijpen. En vaak ontbreekt het aan leiderschap dat mensen echt ontwikkelt en het goede voorbeeld geeft.
De huidige crisis in de landbouw komt door een combinatie van factoren. Structureel zie je dat landconcentratie ongelijkheid creëert, waarbij grote producenten voordeel hebben. Onevenwichtige marges en de overweldigende macht van supermarkten en handelaren laten boeren met weinig onderhandelingsmacht achter.
Cultureel speelt ook een rol: terughoudendheid om samen te werken, te veel vertrouwen op subsidies, en een korte-termijndenken dat weerbaarheid ondermijnt.
Operationeel kampen we met variatie in werkwijzen op het land, reactief in plaats van preventief onderhoud, en processen die los staan van wat de klant écht vraagt. Daarbij komt nog eens de technologische kloof: veel kleinschalige boeren hebben geen betrouwbaar internet, moderne machines of financiering – terwijl dat juist essentieel is om concurrerend te blijven.
Gelukkig zijn er wereldwijd al hoopgevende voorbeelden van bedrijven die met Lean Thinking concrete resultaten boeken. En nee, dit is geen managementmode of een nieuwe set gereedschappen. Het is een systeem dat van landbouw een discipline maakt van dagelijks problemen oplossen en processen verbeteren.
Kijk naar deze resultaten:
Nederland (Fruit & Zaden): Een Kaizen-project leverde in drie jaar €14 miljoen op. Meer dan 50 verbeterprojecten (gedocumenteerd met de A3-methode) werden uitgevoerd. Het bedrijf reduceerde de operationele ruimte met 30%, standaardiseerde processen en verbeterde de waardeverdeling in de keten. Cruciaal in een sector waar supermarkten meer dan 50% van de marge claimen, terwijl telers soms maar €0,025 per wortel verdienen.
Colombia (Manuelita Suiker): Bij de suikerrietoogst identificeerden ze 130 problemen – géén daarvan vroeg om kapitaalinvestering. De belangrijkste cultuuromslag? Van "verbetering betekent investeren" naar "verbetering betekent kennis en capaciteiten opbouwen door te experimenteren."
Hongarije (Melkveebedrijf): De kalversterfte lag op bijna 5,3%. Met simpele visuele standaarden voor zorg na geboorte (biest binnen het eerste uur, naveldesinfectie, geboortetijd bijhouden) halveerde de sterfte.
Brazilië (Sítio Barreiras): Een bedrijf met 720 medewerkers introduceerde 89 autonome teams, elk verantwoordelijk voor hun eigen operaties en verbeteringen. In 2023 alleen al werden 900 ideeën van medewerkers geïmplementeerd (in de eerste helft van 2024 al 595), elk beloond en omgezet in een nieuwe standaard. De boodschap: landbouw transformeert als iedereen de kracht heeft om te verbeteren.
Bulgarije (BG Agro): Met 15.000 hectare en €50 miljoen aan machines kampte het bedrijf met hoge storingskosten tijdens de oogst. Lean maakte gestandaardiseerd onderhoud, vaardighedenmatrix en minder stilstand mogelijk – met significant minder stress tijdens campagnes.
Deze voorbeelden laten zien: Lean is niet gebonden aan gewas, regio of schaal. Het draait om het vermogen om te observeren, standaardiseren en problemen op te lossen daar waar het werk gebeurt – op het land, in de stal, in de kas.
Het Lean Global Network heeft een heldere, herhaalbare aanpak ontwikkeld die elk agrarisch bedrijf kan toepassen:
Stap 1 - Problemen vinden én oplossen: Breng processen in kaart, identificeer de grootste uitdagingen, bepaal welke KPI's succes betekenen voor jouw bedrijf.
Stap 2 - Dagelijks Managementsysteem: Zorg voor zichtbaarheid met visuele borden, snelle probleemoplossing, en leiderschap dat problemen zichtbaar maakt in plaats van verbergt.
Stap 3 - Standaardiseren & Capaciteiten Opbouwen: Definieer operationele parameters, leer mensen problemen op te lossen, veranker verbeteringen in standaarden.
Stap 4 - Continue Verbetercyclus: Herhaal de cyclus via PDCA tot Lean een gewoonte wordt in plaats van een project.
Dit model maakt van je bedrijf een levend managementsysteem, waar productiviteit niet afhangt van meer machines kopen, maar van een dagelijkse verbeterdiscipline bij je mensen.
Korte termijn (quick wins):
Middellange termijn:
Lean Agro is geen recept of gereedschapskist. Het is een uitnodiging om je bedrijf te transformeren tot een lerend systeem, waar elke dag, op elk perceel of in elke stal, mensen problemen oplossen om échte waarde te creëren – voor klanten, gemeenschap en planeet.
In de landbouw van de toekomst ligt het concurrentievoordeel niet in de nieuwste machines of de hoogste subsidies, maar in het vermogen om van werk een discipline te maken van dagelijks problemen oplossen en continu verbeteren. Door de beste ideeën te 'oogsten' van de werkvloer, blijf je vooruitgaan.
Het Lean Management Instituut is trots deel te nemen aan het wereldwijde Lean Agro initiatief. Want we geloven dat verduurzaming van de agrarische keten en het terugdringen van voedselverspilling begint bij beter management – geen kapitaal, maar capaciteit.
Wil je meer weten over Lean in de agrarische sector? Neem contact met ons op en ontdek wat Lean Thinking voor jouw bedrijf kan betekenen.
.png)
