5S

5S 

Vijf gerelateerde termen die beginnen met een S-klank en die activiteiten op de werkplek beschrijven die gerelateerd zijn aan visueel in control zijn en Lean productie. De vijf – Japanse – termen luiden: 

1. Seiri (SCHEIDEN): Scheid de items die je nodig hebt van items die je niet nodig hebt – gereedschap, onderdelen, materiaal, papierwerk – en ontdoe je van alles wat je niet nodig hebt.
   
2. Seiton (SCHIKKEN): Orden het overgeblevene netjes – een plek voor alles, en alles op zijn plek.
   
3. Seiso (SCHOONMAKEN): Schoonmaken en inspecteren.
   
4. Seiketsu (STANDAARDISEREN): Netheid die het gevolg is van het regelmatig in praktijk brengen van de eerste drie S’en.
   
5. Shitsuke (STANDHOUDEN): Discipline, om de eerste vier S’en uit te voeren.
   

‍

De 5S worden in het Engels vaak vertaald als Sort, Straighten, Shine, Standardize en Sustain; in het Nederlands worden zij vertaald als Scheiden, Schikken, Schoonmaken, Standaardiseren en in Stand houden. Sommige Lean practitioners voegen daar nog een zesde S aan toe van Safety (veiligheid): stel veiligheidsprocedures op en introduceer die op de werkplaats en op kantoor. 

Toyota werkt van oudsher echter met slechts 4S: 

1. Schiften (Seiri): Ga overal doorheen op de werkplek, waarbij je scheidt en elimineert wat niet nodig is. 

2. Sorteren (Seiton): Rangschik de items die nodig zijn op een nette en gebruiksvriendelijke manier. 

3. Schoonvegen (Seiso): Maak de werkplek, de apparatuur en het gereedschap schoon en inspecteer ze. 

4. Spic en span (Seiketsu): De orde en netheid die het resultaat zijn van gedisciplineerde uitvoering van de eerste drie S’en. 

De laatste S – Shitsuke (Sustain) – is achterwege gelaten omdat hij overbodig wordt binnen Toyota’s systeem van dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse audits om gestandaardiseerd werk te checken. Of er nu 4, 5 of 6 S worden gebruikt, het gaat er vooral om dat de inspanningen systematisch zijn en essentieel voor Lean productie. 5S is geen op zichzelf staand programma dat afzonderlijk uit de kast kan worden getrokken.